کلید مینیاتوری

کلید مینیاتوری (MCB)

تعریف:
کلید مینیاتوری یا MCB (Miniature Circuit Breaker) یک کلید الکترومکانیکی خودکار است که به دو منظور اصلی حفاظت از مدارهای الکتریکی طراحی شده است: حفاظت در برابر **اتصال کوتاه** و **جریان اضافه بار**. این نوع کلیدها با ارائه حفاظت مغناطیسی و حرارتی از مدارها و تجهیزات برقی محافظت می‌کنند.

طریقه عملکرد کلید مینیاتوری

۱. عملکرد الکترومغناطیسی

اتصال کوتاه به عنوان یک خطای خطرناک در مدار شناخته می‌شود که در صورت وقوع، منجر به عبور جریان بسیار بالایی می‌گردد. این جریان اضافی می‌تواند حرارت فوق‌العاده‌ای ایجاد کند که باعث خراب شدن مدار و حتی آتش‌سوزی شود. کلید مینیاتوری این جریان‌های اتصال کوتاه را با استفاده از یک سیم‌پیچ با تعداد دور کم و قطر زیاد شناسایی می‌کند.

۲. عملکرد حرارتی (بی متال)

تشخیص جریان اضافه بار در کلید مینیاتوری به وسیله دو قطعه فلز نیمه هادی (بی‌متال) انجام می‌شود. هر چه جریان بار بیشتر باشد، فلز گرم‌تر می‌شود و در نتیجه خم می‌شود و مدار را قطع می‌کند.

انواع کلید مینیاتوری

کلیدهای مینیاتوری از نظر حفاظت الکترومغناطیسی به سه تیپ زیر تقسیم می‌شوند:
– **تیپ B:** مناسب برای بارهای مقاومتی
– **تیپ C:** مناسب برای بارهای موتوری
– **تیپ D:** برای بارهای با جریان‌های سرج بالا

استانداردها

بر اساس استاندارد بین‌المللی IEC60898-1، کلیدهای مینیاتوری باید تا ۲.۵۵ برابر جریان نامی خود را در مدت زمان مشخصی (۱ تا ۶۰ ثانیه برای کلیدهای تا ۳۲ آمپر و ۱ تا ۱۲۰ ثانیه برای کلیدهای بالای ۳۲ آمپر) قطع کنند.

رنج جریانی و انواع

رنج جریانی کلیدهای مینیاتوری از ۱ تا ۶۳ آمپر متغیر است و برخی از آن‌ها می‌توانند تا ۱۲۵ آمپر ساخته شوند. این کلیدها معمولاً به صورت تک فاز و سه فاز و در انواع زیر موجود هستند:
– 1P
– 1P+N
– 2P
– 3P
– 3P+N
– 4P

تجهیزات جانبی

از جمله تجهیزات جانبی که می‌توانند همراه با کلید مینیاتوری به کار بروند، می‌توان به کنتاکت‌های کمکی، رله آندر ولتاژ، رله شنت تریپ و قفل وضعیت اشاره کرد.

مزایای کلید مینیاتوری نسبت به فیوز

1. **قابلیت بازگشت:** بر خلاف فیوزها که بعد از قطع باید تعویض شوند، کلیدهای مینیاتوری بعد از رفع مشکل به راحتی قابل بازگشت هستند.
2. **حفاظت بیشتر:** توانایی شناسایی جریان‌های نشتی بسیار کوچک که می‌توانند خطرناک باشند.
3. **صرفه‌جویی در هزینه:** اگرچه هزینه اولیه کلیدهای مینیاتوری بالاتر است، اما در بلندمدت به دلیل عمر زیاد و قابلیت استفاده مکرر، به صرفه‌تر هستند.

مفهوم علائم ظاهری روی کلیدهای مینیاتوری

روی کلیدهای مینیاتوری علائمی وجود دارد که نشان‌دهنده ویژگی‌های آن‌ها از جمله نوع حفاظت و حداکثر جریان مجاز است. این علائم به کاربران کمک می‌کنند تا انتخاب مناسبی برای نیازهای خود داشته باشند.

به توجه به این ویژگی‌ها، کلیدهای مینیاتوری ابزاری حیاتی برای ایمنی در سیستم‌های الکتریکی هستند و نقش مهمی در جلوگیری از خطرات ناشی از نشت جریان و اتصال کوتاه دارند.