افزایش تقاضا برای سیستم‌های انرژی ذخیره‌سازی (Energy Storage Systems – ESS) و باتری‌های پیشرفته یکی از تحولات مهم و کلیدی در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر و برق صنعتی سبز است. این موضوع به خصوص در صنایع بزرگ کشور اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا ESS نقش مهمی در پایداری، امنیت و بهره‌وری سیستم‌های انرژی ایفا می‌کند. در ادامه به شرح دلایل افزایش این تقاضا و روندهای جاری می‌پردازم:

—

۱. ضرورت ذخیره‌سازی انرژی برای بهره‌برداری بهینه از انرژی‌های تجدیدپذیر

انرژی خورشیدی و بادی به دلیل ناپایداری تولید (وابسته به شرایط جوی و زمان)، نیازمند سیستم‌های ذخیره‌سازی برای تضمین تامین برق پیوسته و با کیفیت هستند. باتری‌ها و ESS این امکان را فراهم می‌کنند تا انرژی مازاد در زمان‌های تولید بالا ذخیره شده و در زمان نیاز آزاد شود.

۲. حفظ پایداری و کیفیت برق در شبکه صنعتی

در صنایع بزرگ، نوسانات برق و قطعی‌های کوتاه‌مدت می‌توانند موجب خسارات مالی و توقف تولید شوند. استفاده از ESS باعث تثبیت شبکه و ذخیره انرژی اضطراری می‌شود و به بهبود کیفیت برق ورودی کمک می‌کند.

۳. کاهش هزینه‌های انرژی و افزایش بهره‌وری

سیستم‌های ذخیره‌سازی امکان استفاده بهینه از انرژی را فراهم می‌کنند؛ به عنوان مثال، ذخیره انرژی در ساعات کم‌مصرف و مصرف آن در ساعات اوج می‌تواند هزینه برق را در صنایع کاهش دهد و بهره‌وری سیستم‌های انرژی را افزایش دهد.

۴. پیشرفت فناوری‌های باتری‌های پیشرفته

تحولات فنی در زمینه باتری‌های لیتیوم-یون، باتری‌های فلوراید سدیم، ذخیره‌سازی مبتنی بر هیدروژن و سایر فناوری‌ها، باتری‌ها را قابل اعتمادتر، با دوام‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر کرده است. بنابراین استفاده از باتری‌های پیشرفته در صنایع بسیار رونق یافته است.

۵. حمایت‌های سیاستی و اقتصادی

وزارت نیرو و سازمان‌های مرتبط تسهیلاتی برای توسعه سیستم‌های ذخیره‌سازی فراهم کرده‌اند و برنامه‌هایی جهت تشویق صنایع به استفاده از فناوری‌های ذخیره‌سازی انرژی دارند.

۶. افزایش کاربرد ESS در پروژه‌های میکروگرید و شبکه‌های هوشمند

بکارگیری ESS به ویژه در پروژه‌های شبکه‌های هوشمند (Smart Grid) و میکروگریدها که در صنایع و مناطق خاص طراحی می‌شوند، افزایش یافته است. این سیستم‌ها به استقلال انرژی و پایداری بیشتر کمک می‌کنند.

—

چالش‌ها:

– هزینه اولیه نسبتاً بالا برای نصب سیستم‌های ESS
– نیاز به دانش فنی بالا برای بهره‌برداری و نگهداری
– مسائل مربوط به بازیافت و مدیریت پسماند باتری‌ها
– محدودیت‌های تامین مواد اولیه و قطعات فناوری‌های پیشرفته باتری

—

نتیجه‌گیری:

با توجه به افزایش چشمگیر تولید انرژی‌های تجدیدپذیر، به ویژه خورشیدی و بادی، و ضرورت تضمین پایداری و کیفیت برق در صنایع، تقاضا برای سیستم‌های ذخیره‌سازی انرژی و باتری‌های پیشرفته به شدت افزایش یافته است. این روند در کشور با حمایت وزارت نیرو و همکاری بخش خصوصی و شرکت‌های دانش‌بنیان دنبال می‌شود و انتظار می‌رود سهم ESS در آینده نزدیک در بخش‌های صنعتی و شبکه برق افزایش قابل توجهی یابد.